Ośrodek dla Dorosłych

SAMODZIELNOŚĆ

Słowo fundament. Słowo absolutne. Samodzielność.
Niemal każdy gatunek na naszej planecie dąży do tego, żeby kolejne młode pokolenia stawały się samodzielne.  W świecie zwierząt samodzielność warunkuje przeżycie. Samodzielność to przetrwanie. W świecie przyrody samodzielność to zdobycie jedzenia, umiejętność polowania, bycie wolnym, bycie bezpiecznym, zdobycie swojego terenu.

A człowiek?  Samodzielność wiążemy ze zdolnością podejmowania decyzji, odpowiedzialnością, szacunkiem dla innych,  zaufaniem i niezależnością. Wraz z dorastaniem zwiększa się zakres naszych kompetencji i rośnie zapotrzebowanie na samodzielność.
Obserwując Młodych Dorosłych w Fundacji, zdaję sobie sprawę, że powinnam wrócić do korzeni. Zresztą nie tylko ja. Fundamentem dobrostanu dzieci, nastolatków –  zarówno moich jak i w spektrum – jest samostanowienie, samodzielność. Bez tego stają się bardziej zagubione, zranione, zaniepokojone, zależne, a z czasem ta zależność idzie w stronę infantylizacji. Samodzielność to wolność.  Każdy ma prawo do bycia wolnym.

Czy wiecie, że z roku na rok diagnozowanych jest coraz więcej osób w spektrum autyzmu w różnym wieku?  Może w Twoim otoczeniu są takie osoby, tym bardziej warto poznać nasze działania, które przynoszą wymierne rezultaty, a jakie? Posłuchajcie.

Stworzyliśmy takie miejsce, gdzie wyspecjalizowana i doświadczona kadra terapeutów wspiera młodych dorosłych w spektrum, ucząc ich i pokazując, jak stawać się bardziej samodzielnym. To zadanie jest złożone, ale tym bardzo satysfakcjonujące i wymagające doskonałego zmysłu obserwacji, umiejętności rozmowy, komunikacji z całym systemem rodzinnym, sporej wiedzy i dużego doświadczenia. Patrzymy na całego człowieka – widząc jego trudności, objawy i cechy oraz poziom ich nasilenia, mocne strony i kompetencje. Każdy człowiek jest indywidualnością i na to stawiamy.

Innego wymiaru nabiera samodzielność, kiedy dotyka osoby w spektrum. Ta szczególna grupa doświadcza różnych współistniejących zaburzeń, takich jak: zaburzenia lękowe, depresja i zaburzenia dwubiegunowe,  zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, selektywne zaburzenia jedzenia. Dołóżmy do tego jeszcze  trudności w komunikacji i interakcji społecznej, przeciążenia sensoryczne oraz rodziców, często pełnych obaw i troski o nasz los….Ufff….a to oznacza dla nas niezwykle wymagającą pracę.

Warto poznać  opinie naszych terapeutów, którzy dumni i wzruszeni  opowiedzieli mi o sukcesach Naszych uczestników, posłuchajcie:

Do Fundacji przyszedł w dziecięcych spodenkach i koszulce w postacie z bajek, ubierała go mama.
Bez mamy zresztą niewiele by zrobił, potrafił siedzieć godzinami na łóżku zapętlony w luce czasowej. Bez polecenia nie jadł, nie ubrał się, nie wyszedł z domu, nie poszedł do łazienki. Dzisiaj jest absolutnym pasjonatem anime i mangi, samodzielnie jeździ na targi fantastyki. Planuje zostać trzy dni na festiwalu „Animatsuri”. Sam kupił sobie na tę okazję śpiwór. Sam umawia się z kolegami i koleżankami na basen. Prawda, że to ogromny postęp?

Nic do nikogo nie mówił. Siedział w rogu sali w słuchawkach na uszach, wpatrzony we własne buty. Wyjścia w teren były poza zasięgiem, lęki ściskały bez litości za gardło. Praca indywidualna i praca w grupie – dzień po dniu, tydzień po tygodniu przynosiły oszałamiające efekty: podczas spontanicznego spaceru (to już jest sukces sam w sobie) po starym mieście zwrócił się do koleżanki krążącej wokół grupy: „Kręcisz się wdzięcznie niczym stado gołębi spłoszonych byle hałasem”. Prawda, że to wyjątkowy komplement?

Kiedyś niczego nie robiła sama. Rodzice i babcia bardzo jej pomagali, często wykonując za nią czynności, które mogłaby wykonać sama. Dziewczyna nie wybierała sobie ubrań, nie decydowała o wystroju własnego pokoju. Na zajęcia dowożona była zawsze autem. Dzisiaj porusza się po mieście komunikacją miejską, ma własny styl ubierania się a rolety do pokoju wybrała i kupiła samodzielnie.

Na zajęciach indywidualnych wykonał „mapę marzeń”. Bardzo dużo czasu poświęcił na wyklejenie złotej łazienki. Łazienka była niczym zamek perskich królów. Złoto, przepych, kryształ. Z wyjątkowym zadowoleniem podsumował swoje dzieło: „Elegancja i ekstrawagancja”. Po czym samodzielnie pojechał do IKEA kupić kolorowy dywanik do własnej łazienki. I nie zapytał  o zgodę. Zaczął decydować o swojej przestrzeni.

Miała niekontrolowane wybuchy złości, w rodzinnym domu wrzało od kłótni z rodzeństwem, autoagresja i agresja przejmowały kontrolę nad jej funkcjonowaniem. Dzisiaj ta sama dziewczyna zaczyna kłótnię z mamą, ale kończy ją zamykając się w pokoju. Puszcza wtedy muzykę żeby odzyskać równowagę. Na zajęciach indywidualnych nadal zdobywa umiejętności kontroli gniewu.

Odkrył i zrozumiał, że mycie się to higiena całego ciała i powinna być częstsza niż raz na dwa tygodnie. Teraz już wie, że jego zapach wpływa na samopoczucie innych.

Od 10 lat jadł wybiórczo, jego menu ograniczało się do samych bułek. W Fundacji zjadł pierwszego w życiu pustego naleśnika. Już nie możemy się doczekać, żeby zabrać go na dobre jedzenie poza domem.

To wszystko dzieje się na naszych oczach, za sprawą naszych terapeutów, którzy codziennie wkładają ogromny wysiłek, aby nauczyć naszych Młodych Dorosłych, jak stawać się bardziej samodzielnymi. Ciężko pracują podczas terapii indywidualnej i grupowej. Oswajają własne lęki i ograniczenia, negocjują z rodzicami zakres własnej samodzielności. Widzimy ich postępy. Jesteśmy dumni, że jesteśmy świadkami ich samodzielności.

Anna Jax, autorka tekstu „Samodzielność”, terapeutka, pedagog specjalny, Fundacja SCOLAR